9 grudnia 1991 roku po raz pierwszy w Rzymie zaprezentowano oficjalnie Fiata Cinquecento. Dla Włochów było to kolejne wcielenia „500”, w Polsce natomiast model ten otworzył nowy rozdział w historii współpracy w Fiatem, a dla fabryki pierwszym krokiem w kierunku wejście w nowoczesny świat produkcji.

O Cinquecento napisano bardzo wiele artykułów. Poniżej trochę informacji związanych z historią modelu.

Castel Gandolfo koło Rzymu i Cinquecento podczas jazd próbnych po prezentacji prasowej. Na zdjęciu górnym Fiat w wersji elektrycznej pokazany także na konferencji.

• We wrześniu 1987 r. , podpisano z Fiatem porozumienie i kontrakt w sprawie projektu X-1/79. Za kilka lat ta nazwa zmieni się w Fiata Cinquecento. Nie było wcale oczywiste, że auto będzie powstawało tylko na Śląsku. Ówczesny minister przemysłu Mieczysław Wilczek poinformował o koncepcji produkcji w FSM i … w FSO na Żeraniu. Jeden typ samochodu dałby większe możliwości produkcyjne. Rzecznik Grupy Fiata, CamilloFre skomentował: „Przyjęliśmy wiadomość o zmianie orientacji rozwoju polskiego przemysłu motoryzacyjnego z całkowitym spokojem… Oczywiście nie twierdzę, że taka zmiana stanowiska, tuż po parafowaniu ogólnej umowy na temat produkcji samochodu średniolitrażowego, nie była pewnym zaskoczeniem”. Ale sprawa się nie rozwinęła, a Włosi nie byli zainteresowani Żeraniem.

Fiat Cinquecento na tle dekoracji filmowej w Cinecitta.

• Połowa 1991 r. – w FSM rozpoczęto montaż Cinquecento. Ciekawostka: Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej jest posiadaczem auta z numerem 624 z przedprodukcyjnej serii wykonanej w końcu 1990 r. Np. na zamontowanych szybach jest oznaczenie daty ich produkcji z listopada tamtego roku. Samochód będąc podarunkiem od Fiata dla uczelni, przez kilkadziesiąt lat służył jako cenna pomoc naukowa dla setek studentów.

Wnętrze Cinquecento jednego z kilku modeli stojących podczas prezentacji prasowej w Cinecitta.

• Światowa premiera Fiata Cinquecento zorganizowana w Rzymie, a dokładniej w historycznych pomieszczeniach wytwórni filmów Cinecitta. Uczestniczyło w niej około 800 dziennikarzy ze świata. Po raz pierwszy też tak licznie, bo kilkunastoosobowa grupa, byli obecni dziennikarze z Polski zaproszeni przez Fiata. Pokaz prasowy w Polsce odbył się 16 stycznia 1992 r. w Warszawie w hotelu Victoria.

Linia montażowa tyskiego zakładu w maju 1995 r.

• Agencja ANSA w grudniu 1991 r.: „Prezentacja w Cinecitta przypomina złoty okres włoskiego kina, okres kiedy to jednocześnie po drogach Półwyspu Apenińskiego jeździły pierwsze modele Topolino, a potem Fiata 500, samochód który symbolizuje historię włoskiej motoryzacji i jest protoplastą wszystkich pojazdów specjalnie przystosowanych go ruchu miejskiego na świecie.”

Także zakład w Tychach w maju 1995 r. – końcowa faza produkcji.

• Sprzedaż Cinquecento (na obligacje) w Polsce rozpoczęła się 20 grudnia 1991 r. w 52 autoryzowanych punktach dilerskich. W wersjach podstawowych auto z dwucylindrowym silnikiem 704 ccm/31 KM kosztowało 59 mln zł, z silnikiem czterocylindrowym 903 ccm/41 KM – 67 mln zł. Wersja z mocniejszym silnikiem była prawie niedostępna.
• W Polsce nie było wielkiego entuzjazmu z powodu uruchomienia produkcji Cinquecento. Chcieliśmy kupować auto z mocniejszym silnikiem czterocylindrowym, a tej wersji brakowało. Zastrzeżenia były do samej sprzedaży. Oto kilka zdań z listu czytelnika do „Życia Warszawy” w styczniu 1992 r. „Prawdziwą rozkoszą jest już sam odbiór. Jak za najlepszych czasów komuny, FSM Spółka Akcyjna prawdopodobnie widłami jak leci ładuje te samochody i wysyła do dealerów w kraju. Nikt nie jest w stanie powiedzieć jakie kolory będą w następnej dostawie, z jakimi dodatkami samochody będą dostarczone….”. Krytykowano obsługę, wydane materiały informacyjne i oczywiście ceny. Cóż, takie były początki nowego rynku.

• Inne zdanie o nowym modelu miało kierownictwo Fiata i fabryki. „Wielkim krokiem, który uczyniliśmy jest uruchomienie produkcji Cinquecento – to pierwszy krok na drodze do zmiany wyobrażenia o produktach rodem z FSM. A następnym krokiem będzie cała działalność produkcyjno-handlowa i serwisowa. W Europie i także w Polsce z niecierpliwością oczekuje się na rozpoczęcie sprzedaży Cinquecento” – powiedział w wywiadzie dla Życia Warszawy w marcu 1992 r. prezes Fiat Polska Enrico Pavoni, wtedy jeszcze dyrektor przedstawicielstwa Fiat w Polsce.
• Dyrektor naczelny FSM, Ryszard Welter przekonywał: „Silnik w wersji 704 ccm o mocy 31 KM dla samochodu o wadze Cinquecento jest wystarczający. Jest on bardzo nowoczesny, nowej generacji, z elektrycznym układem zapłonowym i hydrauliczną regulacją luzów zaworowych…. Jest on zatem bardzo ekonomiczny w eksploatacji, tak w ruchu miejskim, jak poza nim”.
• W marcu 1992 r. rozpoczęła się sprzedaż modelu we Włoszech. Do końca roku kupiono tam ponad 50 tys. aut.

Linia produkcyjna w tyskim zakładzie – 1993 r.

• W wolnej sprzedaży na polskim rynku Cinquecento pojawiło się w połowie 1992 r. Ale już z wyższą ceną. Model „704” oferowany był w czterech wersjach wyposażenia z ceną od 73,1mln zł do 80,1mln zł. Mocniejsza wersja „903” miała także cztery poziomy wyposażenia z cenami od 91,3 mln zł do 98,3 mln zł. Dodatkowymi  kosztami, na życzenie, był lakier metalizowany, otwierany dach czy tylne pasy bezpieczeństwa.
• W prestiżowym konkursie Car of the Year 1993 Cinquecento zajęło drugie miejsce, ustępując tylko Nissanowi Micra i pokonując Renault Safrane. Cinquecento natomiast zwyciężyło w plebiscycie niemieckich dziennikarzy, którzy przyznali mu tytuł Przebój 93.

Tor w Miedzianej Górze pod Kielcami – przed startem do rywalizacji w jednej z rund Pucharu Cinquecento w 1995 r.

• Fiat Cinquecento był pierwszym w Polsce modelem, który miał „własne” wyścigi na torze. Puchar Cinquecento był rozgrywany od 1993 do 1998 r. Pierwsza nazwa to Trofeo Fiat Cinquecento. W Pucharze startowały modele z silnikami 903 ccm bez żadnych przeróbek. W 1995 r. w osobnej klasie dołączono rywalizację na wersji Sporting. Była to wielka kuźnia talentów sportowych.

• W lutym 1995 r. za bramę fabryki wyjechało półmilionowe auto. Milionowe zjechało z linii produkcyjnej w lipcu 1997 r. Produkcję Fiata Cinquecento zakończono we wrześniu 1998 r. Fabrykę opuściło łącznie 1 102 684 egzemplarzy. Oczywiście najwięcej sprzedano wersji 704 i można je nadal spotkać na naszych drogach. I stają się kolekcjonerskie.

• Z inicjatywy Muzeum Skarb Narodu, a głównie jego założyciela Roberta Brykały i kolekcjonera CC Macieja Bienia, we wrześniu tego roku odbył się „I rajd Cinquecento 2021”. Impreza o charakterze turystycznym zgromadziła aż 70 załóg, które dotarły z całej Polski. Pojawiły się auta z różnych lat, w różnym stanie eksploatacji. Ale entuzjazm jaki towarzyszył spotkaniu, spowodował że organizatorzy będą myśleli o robieniu takiego rajdu miłośników Cinquecento cyklicznie. Oby się udało.

Tekst i zdjęcia: Jerzy Kozierkiewicz