Most jak most. O tym, że przez niego przejeżdżamy, informuje wprawdzie tablica z napisem Sajna (czyli rzeka płynąca poniżej), ale poza tym droga nie wyróżnia się niczym szczególnym. Przynajmniej z poziomu jezdni. Gdy jednak zatrzymamy się na chwilę i przez barierkę spojrzymy w dół, zobaczymy imponującą średniowieczną budowlę. Most o nazwie Wysoki (a także Rybacki) na drodze wiodącej do centrum Reszla ma gotycki rodowód. Powstał w XIV wieku.

Reszel – miasteczko na Warmii, słynie przede wszystkim z zamku biskupiego i znajdującego się nieopodal gotyckiego kościoła farnego pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. Tam przede wszystkim przyjeżdżają turyści. Zwiedzają obie zabytkowe budowle, wspinają się na wieże widokowe, by obejrzeć piękną panoramę miasta, wędrują na rynek z klasycystycznym ratuszem. A potem wyjeżdżają ulica Mazurską, nie zauważając mostu.

Nas jednak zafascynował on swą wielkością, kształtem i historią. Most, zbudowany z cegły nad rzeką Sajną (zwaną również Cyną) i prowadzący niegdyś do jednej z bram miejskich obwarowań, ma wysokość blisko 20 metrów. Konstrukcję tworzą trzy arkady łączące głęboki wąwóz. Środkowa przebiega nad ocembrowanym nurtem rzeki. Wszystko to można dokładnie obejrzeć po zejściu schodkami do podnóża mostu, gdzie zbudowano ścieżkę spacerową.

Most miał nie tylko znaczenie komunikacyjne. Pełnił niegdyś rolę akweduktu – przechodziły przez niego drewniane rury doprowadzające wodę do miasta. Reszel był bowiem jednym z pierwszych miast w Europie, które już w średniowieczu posiadało własny system wodociągowy i kanalizacyjny. Zbudowany był on z drewnianych rur, które rozprowadzały wodę i odprowadzały ścieki poza obręb miasta (system ten działał do końca XIX wieku, a część owych rur można obejrzeć na ekspozycji, wchodząc na wieżę widokową reszelskiego zamku).

Obecny, a właściwie pierwotny kształt, przywrócono gotyckiemu mostowi podczas renowacji przeprowadzonej w latach 2000-2001. Usunięto wówczas ślady przebudów dokonanych za czasów pruskich, w wiekach XVIII i XIX, gdy zamurowano arkady, tworząc w nich pomieszczenia pełniące podobno rolę więzienia i noclegowni dla biedoty. W 2008 roku zabezpieczono też fragment murów miejskich dobiegających do dawnej, acz już nieistniejącej bramy Wysokiej.

Oglądając most, warto też spojrzeć na znajdujący się na nim, tuż przy wjeździe od ul. Mazurskiej, stary, ażurowy słup elektryczny z resztkami ceramicznych izolatorów.

Warto również obejrzeć

Reszel jest jedynym miastem w woj. warmińsko-mazurskim, które znalazło się w światowym rejestrze zabytków. Obowiązkowe dla turystów obiekty to oczywiście zamek biskupi, zbudowany przez Krzyżaków w latach 1350-1401 oraz gotycki kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła. W zamku przebywali m.in. Mikołaj Kopernik jako doradca biskupa Łukasza Watzenrode (swego wuja), historyk – Marcin Kromer. Pod koniec XVIII wieku proboszczem w Reszlu  był Marcin Krasicki. Odwiedzał go tam brat, biskup warmiński i znakomity poeta Ignacy Krasicki. Proboszcz rezydował w starej plebanii znajdującej się między zamkiem a kościołem – dziś ten budynek jest ruiną.

W XIX wieku zamek stał się więzieniem pruskim. Tam przetrzymywano m. in. Barbarę Zdunk, oskarżoną o czary i podpalenie miasta. Była to jedna z ostatnich osób spalonych w Europie na stosie  (21 sierpnia 1811 roku). Celę, w której przetrzymywano Barbarę Zdunk można obejrzeć w reszelskim zamku.

Po II wojnie światowej zamek gruntownie odrestaurowano. Obecnie mieści się tam galeria sztuki, można też zwiedzać część podziemi, dziedziniec oraz wieżę zamkową. Wejście na teren zamku jest za odpłatnością. Bilet: normalny kosztuje 3 zł, ulgowy (dzieci, studenci i grupy) – 2 zł.

Kościół farny pochodzi z drugiej połowy XIV wieku. Jest gotycki, orientowany, murowany z cegły, na podmurowaniu z kamienia zbudowany na rzucie prostokąta z kwadratową, ośmiokondygnacyjną wieżą od zachodu. W wieży o wysokości 51,2 m można zobaczyć dzwony kościelne i zabytkowy mechanizm zegara, a także obejrzeć panoramę miasta.

Warto też zajrzeć na reszelski rynek z klasycystycznym ratuszem, wybudowanym w latach 1816-1820 po pożarze dawnego, gotyckiego. W pobliżu stoi zrekonstruowana niedawno studnia, jedna z pamiątek po średniowiecznym systemie wodociągowym w mieście.

• Tekst: Anna Borsukiewicz
• Zdjęcia: Jerzy Kozierkiewicz

Reszel – miasto na Warmii, woj. warmińsko-mazurskie, powiat kętrzyński.

GPS – N: 54°02’59”;  E: 21°08’44”